Ο Νίκος
Εγγονόπουλος και ο Ανωγειανός …Σολτάτος!
Σε ένα από τα ποιήματα της
τελευταίας του ποιητικής συλλογής που φέρει τον τίτλο «Στην κοιλάδα με τους
ροδώνες» με ποιήματα γραμμένα μεταξύ του 1957 και του 1978, ο Νίκος
Εγγονόπουλος κάνει την μοναδική ίσως (εγώ τουλάχιστον δεν έχω υπόψη μου καμιά
άλλη) αναφορά στα Ανώγεια που υπάρχει σε ποίημα σημαντικού ποιητή της ελληνικής
γλώσσας. Γιατί βέβαια, παρά τις επί μέρους– ή και τις εν τω συνόλω - αντιρρήσεις, ο Νίκος Εγγονόπουλος είναι ένας
σημαντικός ποιητής. Η αναφορά γίνεται στο ποίημα ΚΑΦΦΕΝΕΙΟΝ «Ο ΚΟΥΤΡΟΥΜΠΑΣ»
όπου αναφέρεται ο Ανωγειανός δρομέας Σουλτάτος. Ο Εγγονόπουλος είτε από λάθος,
είτε ποιητική αδεία – το πιθανότερο – τον αναφέρει ως «Σολτάτο». Ο Ανωγειανός
Σολτάτος λοιπόν και ο Μαρουσώτης Σπύρος Λούης - με αναφορά που ακολουθεί στον επόμενο στίχο –
αναφέρονται ως παράδειγμα «γρηγοροπόδαρων» ανθρώπων στο ποίημα του Εγγονόπουλου,
το οποίο μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω:
ΚΑΦΦΕΝΕΙΟΝ «Ο ΚΟΥΤΡΟΥΜΠΑΣ»
ούτε οι ακόλουθοι ωκύποδες:
ούτε ο Ανωγειανός Σολτάτος
ούτε ο Σπύρος Λούης – Μαρουσώτης –
δεν αναπτύξανε ποτέ τέτοια τρεχάλα
ωσάν αυτήν π’ ανέπτυξα
- εγώ: ο γράφων –
για ν’ αποφύγω τους
ανθρώπους
όπου λεν ψέμματα
βέβαια κακόπιστοι σχολιαστές
ερμήνεψαν ποικιλοτρόπως
το φέρσιμο μου
- συνηθισμένη ιστορία –
μα τίποτε!
για μένανε μεγίστη σημασία
έχει
όπου απέφυγα έτσι
- λυσιτελώς –
τους
ανθρώπους
που λεν τα ψέμματα
(Νίκος Εγγονόπουλος «Στην κοιλάδα με τους ροδώνες», εκδόσεις ΙΚΑΡΟΣ,
σελ. 115-116)
Άσχετη με το θέμα μας παρατήρηση:
Πάντα όσες φορές εδιάβασα το συγκεκριμένο ποίημα, στους τελευταίους του στίχους
έρχονταν στ’ αυτιά μου ένας καβαφικός απόηχος από το «Εις τα περίχωρα της Αντιοχείας»:
«Το ουσιώδες είναι που έσκασε» του Καβάφη αντηχεί στο «για μένα μέγιστη σημασία
έχει» του Εγγονόπουλου, και βέβαια υπάρχει η παρουσία του "βέβαια κακόπιστοι σχολιαστές", το οποίο καθρεπτίζεται στο "Έσκασε ο Ιουλιανός και διέδωσε - τι άλλο θα έκαμνε - πως η φωτιά ήταν βαλτή από τους Χριστιανούς εμάς" του ποιήματος του Καβάφη, ενώ φυσικά οι αντηχήσεις υπάρχουν και στην γλώσσα και
στο ύφος σε ένα βαθμό.
Στο θέμα μας: Ποιος είναι ο «Ανωγειανός
Σολτάτος» που παρουσιάζεται στο ποίημα του Εγγονόπουλου μαζί με τον Σπύρο Λούη
ως χαρακτηριστικά παραδείγματα γρήγορων ανθρώπων; Πρόκειται – με αμφιβολία τείνουσα
στο μηδέν ως προς αυτό – για τον Γ. Σουλτάτο, ο οποίος ήταν αυτός που έτρεξε
στα Σφακιά για να καλέσει σε βοήθεια προς τους Σφακιανούς που μετά την απόδραση
τους από τον Κούλε Ηρακλείου στα 1773 κρύφτηκαν σε σπήλαιο από το οποίο δεν μπορούσαν
να μετακινηθούν πεζοί. Η παρακάτω αναφορά είναι από το βιβλίο του Ι.Δ.
Μουρέλλου «Ιστορία της Κρήτης»:
«Δεκαπέντε μέρες έμειναν μέσα στο
Σπήλιο κάτω από την προστασία των Κουρμούληδων, ως ότου ειδοποιηθούν με τον
περίφημο ανωγειανό δρομέα Γ. Σουλτάτο οι καπετάνιοι των Σφακιών και
οι συγγενείς εκείνων που σώθηκαν, να στείλουν ζώα να τους πάρουν, γιατί ήταν
αδύνατο να μετακινηθούν πεζοί ».
Για περισσότερες πληροφορίες για
το θέμα μπορείτε να επισκεφθείτε τον παρακάτω σύνδεσμο από την ΑΝΩΓΗ: Πρόκειταιγια ένα άρθρο του Μανόλη Μιχ. Δακανάλη με θέμα την …ωκυποδία των Ανωγειανών (τη εξαίρεσή εμού βεβαίως, αλλά και όχι μόνον! Όμως ας αφήσουμε στην ησυχία τους τους ...βραδύποδες και ας μείνουμε στους...σβέλτους για την ώρα).
